Organisatie van ons onderwijs
Heterogene groepen
In onze school zijn de kinderen nu nog gegroepeerd in heterogene groepen van drie leerjaren: de onderbouw (leerjaar 1 en 2), middenbouw (leerjaar 3, 4 en 5) en bovenbouw (leerjaar 6, 7 en 8).
Kinderen zijn verschillend en dat waarderen we. Kinderen leren van elkaar en met elkaar en dat is goed voor zowel hun sociale als cognitieve ontwikkeling. Omdat een deel van de groep elk jaar weer verandert, verandert zowel de rol die het kind in de groep heeft als de dynamiek van de totale groep. Die ervaring geeft je kracht en leert je om met respect naar anderen te kijken. Als kinderen in een nieuwe bouw komen treffen ze daar kinderen aan die al weten hoe het in de groep gaat. Ze komen als het ware in een warm bad en worden door de oudere kinderen meegenomen in hun ontwikkeling.
De kinderen zitten ook in heterogene tafelgroepjes: jongens en meisjes, jongsten en oudsten, kinderen van verschillend niveau en met een verschillende leerstijl. We zien het tafelgroepje als een minigemeenschap. Je mag met elkaar praten en overleggen als anderen daardoor niet gestoord worden, je bepaalt je eigen grenzen en houdt rekening met elkaar. Soms is de samenwerking binnen het groepje heel vanzelfsprekend, soms zijn er problemen. Ook daar leren kinderen van. De tafelgroepjes worden een aantal keer per schooljaar gewijzigd om steeds met verschillende kinderen ervaring op te kunnen doen.
‘Binnen is beginnen’
De deuren van de school gaan ’s morgens om 8.20u open. De leerkracht is dan al in het lokaal (bij de onderbouw op het kleuterplein). We hanteren een inlooptijd van tien minuten. Om 8.30u moeten alle kinderen in hun lokaal aanwezig zijn. Het kind komt het lokaal binnen en maakt persoonlijk contact met de leerkracht. Ze doen dit door elkaar een hand te geven, in de ogen te kijken en te begroeten. Er kan even een praatje gemaakt worden om de overgang van de thuissituatie naar de schoolsituatie makkelijker te maken en dan gaat het kind aan het werk. Op het moment dat het kind ’s morgens zelfstandig de groep in gaat krijgt het de vrijheid om zelf een werkje te kiezen. Een werkje dat past bij de fase van ontwikkeling en de eigen doelen.
De kinderen in de onderbouw nemen afscheid van hun ouder op het kleuterplein. De kinderen van de middenbouw en bovenbouw nemen afscheid bij de deur van de school. In het kader van de overgang van de onderbouw naar de middenbouw nemen kinderen in de eerste week van het schooljaar nog afscheid op het grote plein. Leerkrachten zijn dan op het grote plein aanwezig.
Voorbereide omgeving
De ruimte waarin een kind opgroeit heeft een grote invloed op zijn ontwikkeling. Het kind ontwikkelt zich afhankelijk van de eigen mogelijkheden (de innerlijke drang) en in interactie met de omgeving (de invloed van buitenaf). We richten de voorbereide omgeving zo in dat de kinderen gestimuleerd worden om te ontdekken, te onderzoeken en maximaal tot ontwikkelen en leren te komen. Zowel de aanwezige materialen als de aanwezige mensen vormen samen de voorbereide omgeving. Kinderen leren zelf, met elkaar, van elkaar en van de leerkracht. De voorbereide omgeving is voor elke leeftijdsgroep anders omdat het kind in iedere fase andere ontwikkeldoelen heeft. We richten de omgeving altijd in volgens dezelfde uitgangspunten: de omgeving is rustig, geordend, esthetisch verantwoord, schoon en er zijn zo min mogelijk afleidende prikkels.
Lesmateriaal
De specifieke montessorimaterialen worden al jarenlang en wereldwijd gebruikt in het montessorionderwijs. Er zijn onderlinge verbanden tussen de materialen. Materialen die in de onderbouw worden gebruikt om zintuiglijke ervaringen op te doen worden in de bovenbouw gebruikt om wiskundige berekeningen mee te maken. De gekozen kleuren van de materialen zijn ondersteunend aan het leren en komen steeds terug.
Naast de montessorimaterialen maken wij gebruik van digitale leermiddelen en lesmethodes die ook in het reguliere onderwijs ingezet worden. Bij de keuze van een methode letten we erop dat de kinderen de lesstof met behulp van het methodisch materiaal zelfstandig kunnen verwerken. Vaak gebruiken wij slechts de handleiding, enkele leerboeken en de verbruiksmaterialen van een methode.
Werken
Werken is een centraal begrip in een montessorischool: de kinderen zijn altijd aan het werk. We starten de dag het liefst met een zo lang mogelijke werkperiode die niet onderbroken wordt door allerlei groepsactiviteiten. Kinderen zijn alleen, in tweetallen of kleine groepjes aan het werk en de leerkracht stemt het geven van de benodigde instructies af op de onderwijsbehoefte van het kind. De leerstof van de vakken lezen, spelling, rekenen en taal wordt verspreid over de dag aangeboden en/of verwerkt. Tijdens het werken staat voor elk kind steeds de vraag centraal: ‘wat wil ik leren vandaag?’. Wij hanteren geen lesrooster waarbij alle vakken apart aangeboden worden en alle kinderen tegelijkertijd dezelfde lesstof aan het verwerken zijn.
Een opmerking die vaak gemaakt wordt door volwassenen die voor het eerst een kijkje nemen op een montessorischool is dat zij verrast zijn door de rust die er heerst. Overal is activiteit en toch is er rust. Zowel de inrichting van de voorbereide omgeving als de onderlinge gedragsverwachtingen die wij hanteren dragen daaraan bij. Juist omdat wij de kinderen zoveel mogelijk zelfstandig laten werken is een taakgerichte werksfeer van groot belang. Er wordt dan ook in alle groepen structureel aandacht besteed aan het aanleren en uitvoeren van routines om het werken in rust te laten verlopen.
Gezellig samen
Kinderen zijn op een montessorischool beslist niet de hele dag individueel aan het werk. Tijdens de werkperiode wordt veel samengewerkt in tweetallen of in kleine groepjes. Ze werken niet alleen in hun lokaal maar ook in de gang waar ze kinderen uit de omringende groepen treffen. Activiteiten zoals voorlezen, kringgesprekken, muziek, dans, drama, gym, tekenen en handvaardigheid, de Vreedzame Schoollessen en de kosmische lessen doen de kinderen met de hele klas tegelijk. Tijdens die lessen staat het gezamenlijk beleven en uitwisselen van ervaringen centraal. Daarnaast worden er ook regelmatig groepsdoorberekende activiteiten gedaan waarbij de kinderen samenwerken of samen spelen met kinderen van verschillende leeftijden.
Periodeplannen
Wij gaan uit van een intrinsieke motivatie bij het kind die de betrokkenheid bij de activiteiten vergroot en de kinderen uitdaagt het maximale uit zichzelf te halen.
De leerkracht blijft echter verantwoordelijk voor het volgen en, daar waar nodig, aansturen van de ontwikkeling van de kinderen. Wij werken met periodeplannen. We hebben het schooljaar verdeeld in vier periodes van ongeveer 10 weken.
De leerkrachten verdelen de lesstof over die vier periodes. De lesstof wordt beschreven in kindgerichte doelen in een taal die door de kinderen te begrijpen is: ‘ik kan strikken’, ‘ik ken de tafel van 4’, ‘ik kan een ander kind om hulp vragen’. Leerkrachten geven doelgerichte instructies waarbij zij vooraf het gestelde doel benoemen, eerder opgedane kennis activeren en achteraf evalueren of het doel behaald is. Als de leerkracht ziet dat een kind zijn werk niet op niveau of niet voldoende gevarieerd kiest grijpt zij in door gericht een lesje aan te bieden. In overleg met de kinderen wordt bepaald wie aanwezig moet zijn bij groepsinstructies. De kinderen bepalen deels zelf en deels samen met hun leerkracht hoe zij hun periodedoelen gaan behalen. Niet alle kinderen hebben precies dezelfde doelen en niet alle doelen worden op dezelfde manier of in hetzelfde tempo behaald. We gebruiken verschillende instrumenten om de ontwikkeling en prestaties van kinderen te volgen.
Kosmisch onderwijs
Vakken zoals geschiedenis, aardrijkskunde, natuurkunde en biologie zijn bij ons ondergebracht in het Kosmisch Onderwijs. De achtergrond van het Kosmisch onderwijs is antropologisch. We werken vanuit de visie dat de wij onderdeel zijn van een groter geheel, dat de wereld waarin we leven in ontwikkeling is, dat verschijnselen in ons heelal met elkaar samenhangen en dat we die ontwikkeling en samenhang kunnen ontdekken en onderzoeken. We tonen verwondering en bewondering voor de wereld om ons heen, voor de natuur, de cultuur, de tijd en de ruimte. In de groep staat steeds een ander kosmisch thema centraal waar de kinderen op een onderzoekende manier mee aan het werk gaan. Vanuit een centraal thema waar de hele bouw meerdere weken mee bezig is, worden de thema’s vanuit de verschillende vakgebieden belicht. Kinderen ervaren op die manier samenhang en leren verbanden te leggen. In de kosmische thema’s worden ook de kunst- en cultuurvakken en techniek verwerkt. Samen met de kinderen maakt de leerkracht een aandachtstafel waar zowel concrete materialen, werkjes als naslagwerken op staan. Omdat we de kinderen goed willen voorbereiden op hun rol in de maatschappij vragen in het onderwijsaanbod de zogenoemde ‘21ste-eeuwse vaardigheden’ in toenemende mate aandacht. Die 21ste eeuwse vaardigheden zijn verweven in het totale leren en sluiten goed aan bij ons Kosmisch Onderwijs.
Computers, chromebooks en digitale schoolborden
Computers worden op onze school ingezet voor de volgende onderwijsdoeleinden:
- Gebruik van touchbord en digitaal schoolbord;
- Gebruik van digitale software als aanvulling op het gebruik van methodes en materialen;
- Gebruik van zoekprogramma’s bij het maken van werkstukken en het doen van onderzoek
- Gebruik van educatieve apps
- Gebruik van de module leerlijnen van ParnasSys om de vorderingen in de ontwikkeling van de kinderen systematisch te volgen en hier het beredeneerd aanbod op af te stemmen.
Wij zien computers als een van de middelen om de kinderen een gevarieerd onderwijsaanbod te bieden. We willen geen school zijn waar kinderen een groot deel van de dag met een computer werken.
Bewegingsonderwijs
De kinderen op onze school spelen dagelijks buiten of anders in een speelzaal of gymzaal. Daarnaast geven wij bewegingsonderwijs. De kinderen in de onderbouw hebben minimaal 1 keer per week doelgericht bewegingsonderwijs en de kinderen van de andere bouwen 2 keer per week. De gymles van de onderbouw wordt gegeven in de speelzaal in ons eigen gebouw. De gymlessen van de andere bouwen worden gegeven in de gymzaal bij Klein Heyendaal.
Meer informatie over de organisatie van ons onderwijs vindt u in de schoolgids.
